हाक २३: प्रवाह
दगडधोंड्यांतून खळाळत वाहणारा ओढा, मैत्रीतला ओघवता संवाद, आणि जगण्याच्या विविध स्तरांतून झिरपणाऱ्या भावना आणि पसरणारे विचार — निरनिराळ्या कल्पनांनिशी आणि कृतींनिशी पुढे वाहत जातो तो प्रवाह आणि प्रवाहीपण माणसाचा काळ आणि अवकाश व्यापून टाकतात.
हाकारा | hākārāच्या २३व्या आवृत्तीतून आम्ही ‘प्रवाह’ आणि ‘प्रवाहीपण’ यांच्या विविध आयामांचा दृश्यरूपांतून आणि कथनरूपांतून, सर्जनशील निर्मितीतून आणि तात्त्विकक मांडणीतून शोध घेऊ इच्छितो.
मानवी जीवनात प्रवाही असणं नैसर्गिक असतं आणि ते सतत बदलत असतं. नातेसंबंधांतलं आणि संवादातलं छानसं प्रवाहीपण आपल्याला मोकळेपणा देतं, आपलं दुःख सुसह्य करतं, मनाचं भरणपोषण करतं, आणि आपल्याला काळाशी सुसंगत ठेवतं. प्रवाह नेहमी सौम्य व खेळकरच असेल असं नाही. तो कधीकधी महापूर, वादळं, बेभान समुद्राच्या लाटा यांतून रुद्रावतार घेऊन, निर्मम बनून होत्याचं नव्हतं करून टाकतो. आयुष्य म्हणजे घटनांचा आणि कृतींचा अव्याहत, एकरेषीय प्रवाह नसतो, आणि तो तसा असूही शकत नाही. विसंगती आणि व्यत्यय या गोष्टी प्रवाहाचा भाग असतात. त्या आपल्याला थांबायला आणि विचार करायला भाग पाडून बदलत्या काळात आणि बदलत्या परिस्थितीत घटितांचा पुनर्शोध घेण्यास प्रवृत्त करतात.
काही वेळेस, विशिष्ट व्यक्तींना आणि समुदायांना उतरंडीच्या सत्ताकारणात प्रवाहाचा भाग बनण्यापासून वंचित ठेवलं जातं. त्यांना बाजूला सारत गप्प बसवलं जातं, आणि दुर्लक्षिलं जातं. सामाजिक, सांस्कृतिक आणि आर्थिक उतरंडीच्या व्यवस्थेत, फक्त मर्जीतील निवडक व्यक्तींना आणि समुदायांना प्रवाहात सामील करून घेतलं जातं. पण दूरदृष्टी असलेले विचारवंत, कलाकार आणि कार्यकर्ते बंड करत, नवे विचार मांडत आणि क्रांतिकारी बदल घडवत साचलेल्या आणि नियंत्रित प्रवाहाला मुक्त करतात, नवे मार्ग दाखवतात आणि वेगळे दृष्टिकोन प्रदान करतात.
तुमच्या मते प्रवाह आणि प्रवाहीपण म्हणजे काय? भवतालातील प्रवाहीपण तुम्हाला रोमांचित करतं का ? अव्याहत आणि सातत्यपूर्ण असणाऱ्या प्रवाहाचं सर्वव्यापीपण तुम्हाला जाणवतं का ? व्यक्तींचे आणि समाजाचे प्रस्थापित प्रवाह आणि प्रतिप्रवाह यांच्याशी कोणत्या प्रकारचं नातं असतं ? तुमच्या सर्जनशील आणि चिंतनशील निर्मिती-प्रक्रियांतून आणि कृतींमधून तुम्ही प्रवाहाच्या आणि प्रवाहीपणाच्या नोंदी कशा प्रकारे ठेवता ? तसंच, सर्जनशील आणि चिकित्सक विचारप्रक्रियेतून त्यांना कसे सामोरे जाता आणि त्यांचे अन्वयार्थ लावता?
अपेक्षित साहित्य आणि कलाकृती: कथात्म साहित्य, नाट्यात्म कथनरूपं, चरित्रात्मक किंवा आत्मचरित्रात्मक लेखन, प्रवासवर्णनं, दृश्यरूपात्मक अभिव्यक्ती, चित्रकृती, छायाचित्रं, चित्रपट आणि चित्रफिती, प्रयोगात्म सादरीकरणं, आणि काष्ठ, कागद इत्यादी विविध साधनद्रव्यांचे सर्जक आविष्कार.
साहित्य पाठवण्याची शेवटची तारीख : १५ जुलै २०२५.
अंक-प्रकाशन : ऑगस्ट २०२५.
इ-पत्राद्वारे आपले साहित्य पाठवणं अपेक्षित नाही, याची कृपया नोंद घ्यावी.
कृपया आपलं साहित्य इथे दुवा दिलेल्या गूगल-फॉर्मद्वारेच पाठवावं.
इ-पत्राद्वारे आपले साहित्य पाठवणं अपेक्षित नाही, याची कृपया नोंद घ्यावी.
आशुतोष पोतदार
संपादक, हाकारा । hākārā
पूर्वी राजपुरिया
सहयोगी संपादक, हाकारा । hākārā
संपादन-सहकार्य: अनघा मांडवकर आणि पल्लवी सिंग
लिखाण / कलाकृती पाठविण्यासाठी सूचना
१. हाकारा | hākārā हे सर्वांसाठी निःशुल्क उपलब्ध असलेले आंतरजालावरील विद्वत्प्रमाणित द्वैभाषिक (मराठी-इंग्रजी) नियतकालिक आहे. आपले लिखाण वा कलाकृती हाकारा | hākārā-च्या प्रस्तावित आवृत्तीच्या मध्यवर्ती संकल्पनेभोवती गुंफलेले असावे. आपले लिखाण किंवा कलाकृती संकल्पनेला अनुसरणारे नसेल; तरी आपल्या सर्जनशील तसेच संशोधनात्मक लिखाणात किंवा कलाकृतीत नवी मांडणी, नावीन्यपूर्ण रचना किंवा जुन्या मांडणीला पुढे घेऊन जाणारे वैशिष्ट्य असल्यास, त्यांचाही समावेश अंकात केला जाईल.
२. आपले लिखाण, कलाकृती गूगल फॉर्मच्या माध्यमातून पाठवावी.
३. लिखित मजकूर फक्त वर्ड-डॉक्युमेंट फाईलमध्ये पाठवावा. (मजकुराच्या रचना समजण्यासाठी मजकुराची पीडीएफ फाईलही सोबत पाठवावी). इंग्रजीतील लिखित मजकूर ‘टाइम्स न्यू रोमन’ (१२ आकाराचा) टंकामध्ये, ओळींमध्ये दुहेरी अंतर ठेवलेला असावा. मराठीतील मजकूर युनिकोडमध्ये टंकित केलेला असावा. लेखकांना त्यांचा मजकूर ठरावीक मांडणीत किंवा रचनेत प्रकाशित होणे अपेक्षित असल्यास तसे सुरुवातीला लेखन पाठवताना जरूर कळवावे.
४. दृश्य कलाकृती असल्यास त्यांचा आकार कमीत कमी १५० रिझोल्यूशन ठेवावा. कलाकृतीचे शीर्षक, माध्यम, आकार आणि वर्ष यांबाबतची माहिती सोबत जोडावी. जर तुम्ही ‘दृश्यांगण / Panorama’ या विभागात प्रकाशित करण्यासाठी दृश्य कलाकृती पाठवू इच्छित असाल, तर तिचा आकार १००० x ६०० पिक्सेल्स असा असावा.
५. कृपया दृक्श्राव्य धारिका (फाईल) लेखनातच समाविष्ट करून पाठवू नयेत. व्हिमिओवर, यूट्यूबवर किंवा सर्वांना मुक्तपणे उपलब्ध असलेल्या अन्य तत्सम माध्यमांमध्ये प्रसारित केलेल्या दृक्श्राव्य कृतींचे दुवे पाठवावेत, ते आम्ही लेखनासोबत देऊ शकतो. कलाकृती, चित्रे, प्रतिमा लेखकाच्या किंवा कलाकाराच्या स्वतःच्या नसतील, तर त्यांच्या मूळ स्रोताची माहिती द्यावी. प्रतिमा / दृक्-श्राव्य साधने स्वामित्वाधिकार-मुक्त स्वरूपाची असावीत; किंवा त्यांचा वापर करण्यासाठी संबंधित स्रोतांकडून आवश्यक ती परवानगी घेतलेली असावी.
६. पाठवलेल्या साहित्याच्या पुनरावलोकन-प्रक्रियेसाठी आपले पूर्ण नाव, संपर्काचे तपशील, थोडक्यात ओळख, आणि आपल्या कलाकृतीविषयीचा वा लिखाणाचा गोषवारा हे सर्व सोबत जोडावे.
७. हाकारा | hākārā-कडे पाठवलेली कलाकृती वा लिखाण इतरत्र कुठेही प्रकाशित झालेले नसावे. तसेच, हाकारा | hākārā-चे संपादक वा संपादक-मंडळ त्यांचे पुनरावलोकन करत असलेल्या कालावधीत ते प्रकाशनासाठी इतरत्र पाठवलेले नसावे, याची काळजी घ्यावी.
८. संशोधनपर लिखित साहित्याची मर्यादा २५००-३००० शब्द इतकी असावी. असे साहित्य पाठविताना ते मॉडर्न लॅंग्वेज असोसिएशन (एमएलए) शैलीत पाठवावे.
९. लेखक व कलाकारांनी लिखाणातील सर्व माहिती, नावे, ठिकाणे, तारखा, अवतरणे, उतारे व प्रतिमा यांबाबतच्या तपशिलांची सत्यासत्यता पडताळून मगच आपले लिखाण पुनरावलोकनासाठी आमच्याकडे पाठवावे. तसेच, अनुवादकांनी अनुवादित मजकूर हाकारा | hākārā-मध्ये प्रकाशित करताना त्यांच्याकडे मूळ लेखक, प्रकाशक वा संपादक यांची परवानगी असावी.
१०. प्रकाशनासाठी विचाराधीन असलेल्या कलाकृती वा लिखाण याबाबतचा निर्णय करण्यासाठी महिन्याभराचा कालावधी लागेल. निवडप्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर आपल्याला निर्णय कळवला जाईल.
११. प्रकाशनासाठी स्वीकारलेले लिखाण वा कलाकृती यांचे संपादक पुनरावलोकन व संपादन करतील. त्याकरिता, काही सूचना वा बदल यांचा विचार करण्याच्या प्रक्रियेत संपादकांना सहभागी व्हायला आवडेल.
१२. लिखाणाचे वा कलाकृतीचे स्वामित्व-अधिकार संबंधित लेखकाकडे किंवा कलाकाराकडे राहतील. हाकारा | hākārā-तील मजकूर वा प्रतिमा इतरत्र प्रकाशित करायचे असल्यास संपादकांना पूर्वसूचना द्यावी. कृपया पुनःप्रकाशित मजकुरासोबत हाकारा | hākārā-चा श्रेयनिर्देश पुढीलप्रमाणे जरूर करावा :
हाकारा | hākārā हे मराठी आणि इंग्रजीतून आंतरजालावर प्रकाशित होणारे नियतकालिक आहे. संकेतस्थळाला www.hakara.in येथे भेट द्या.
१३. हाकारा | hākārā-मध्ये प्रकाशित साहित्यासाठी आम्ही कोणत्याही प्रकारचे मानधन देऊ शकत नाही. पण येत्या काळात ते शक्य व्हावे याकरिता आर्थिक पाठबळ उभे करण्याचे आमचे प्रयत्न चालू आहेत.
१४. आपल्याला काही विचारायचे असेल किंवा साहित्य पाठवायचे असेल, तर कृपया info@hakara.in या इ-पत्त्यावर आमच्याशी संपर्क साधावा.
१५. हाकारा । hākārā-चा ISSN 2581-9976 असून, या नियतकालिकाचा विद्यापीठ अनुदान आयोगाच्या मान्यताप्राप्त नियतकालिकांच्या यादीत (यूजीसी केअर-लिस्टमध्ये) समावेश आहे.
१६. हाकारा | hākārā-मध्ये साहित्य / कलाकृती प्रकाशित करण्यासाठी कोणतेही मूल्य आकारले जात नाही.