स्पर्श हा मानवी जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. आपल्या भोवतालच्या जगाविषयीच्या जाणिवा आणि नेणिवा स्पर्शातून आकाराला येत असतात. स्पर्शाची विविध रूपे असतात. स्पर्श कधी जवळीक निर्माण करतो तर कधी दुरावा. कधी तो मऊसूत, अलवार, दिलासा देणारा असतो तर कधी तो बोचरा, हिंस्र, वैयक्तिक सीमांचे उल्लंघन करणारा असतो. कधी हवासा तर कधी नकोसा. प्रेम, धैर्य, सांत्वन, लोभ, संभ्रम, भीती, वासना, घृणा यांसारख्या भावना ज्या शब्दांत अव्यक्त राहतात, त्या भावना व्यक्त करण्याचे वा जागृत करण्याचे सामर्थ्य एका स्पर्शात वा त्याच्या अभावात असते.
एखाद्या शिल्पकाराने आपल्या स्पर्शाने मातीच्या गोळ्याला दिलेला आकार ते एखाद्या वादकाने आपल्या वाद्याला स्पर्श करून निर्माण केलेले संगीत, हे सगळे शक्य होते शब्दांच्या पलीकडचे व्यक्त करणार्‍या स्पर्शाच्या भाषेतून. आजच्या तंत्रज्ञानाच्या युगात स्पर्शाला एक वेगळा आयाम प्राप्त झाला आहे. तंत्रज्ञानाच्या बळावर जागतिक उलाढाली करण्याची ताकद आज स्क्रीनवर केलेल्या एका बोटाच्या स्पर्शात असू शकते.
प्रत्येक संस्कृतीचा स्पर्शाकडे बघण्याचा दृष्टिकोन वेगवेगळा असतो. उदाहरणार्थ, काही ठिकाणी हस्तांदोलन करणे, अलिंगन देणे, चुंबन घेणे या स्पर्शाधारित प्रथा वावग्या वाटत नाहीत, त्या सामाजिक जीवनाचाच एक भाग असतात. तर काही ठिकाणी सामाजिक जीवनामध्ये स्पर्श निषिद्ध समजला जाऊन तो केवळ खाजगी जीवनासाठी राखीव असतो.
स्पर्शाला सामाजिक आणि राजकीय कंगोरेदेखील असतात. भारतासारख्या पुरुषसत्ताक देशात जिथे सामाजिक उतरंड जातिभेदावर आधारलेली आहे, तिथे स्पर्श हा वर्चस्व, सत्ता, अधिकार, शोषण आणि शुद्ध-अशुद्धतेच्या कल्पना यांमधून आपल्यासमोर येतो. तर, स्पर्श हा बंडखोरीचाही असू शकतो.
हाकाराच्या बाविसाव्या आवृत्तीतून ‘स्पर्श’ या संकल्पनेच्या विविध रूपांचा आणि त्यांच्या कलात्म अभिव्यक्तीचा शोध आम्ही घेऊ इच्छितो.
अपेक्षित साहित्य प्रकार: कथात्म साहित्य, नाट्यात्म कथनरूपे, चरित्रात्मक किंवा आत्मचरित्रात्मक लेखन, प्रवासवर्णने, दृश्यरूपात्मक अभिव्यक्ती, चित्रकृती, छायाचित्रे, चित्रपट आणि चित्रफिती, प्रयोगात्म सादरीकरणे, आणि काष्ठ, कागद इत्यादी विविध साधनद्रव्यांचे सर्जक आविष्कार.
साहित्य पाठविण्याची शेवटची तारीख : मार्च ०७, २०२५.
अंक-प्रकाशन : एप्रिल २०२५.
इ-पत्राद्वारे आपले साहित्य पाठविणे अपेक्षित नाही, याची कृपया नोंद घ्यावी.
साहित्य पाठविण्यासाठीच्या सूचना इथे पाहू शकता. कृपया आपले साहित्य इथे दिलेल्या गूगल-फॉर्मद्वारेच पाठवावे.
इ-पत्राद्वारे आपले साहित्य पाठविणे अपेक्षित नाही, याची कृपया नोंद घ्यावी.
आशुतोष पोतदार
संपादक, हाकारा । hākārā
पूर्वी राजपुरिया
सहयोगी संपादक, हाकारा । hākārā
संपादन सहकार्य
पल्लवी सिंग आणि सृजन इनामदार
Touch is connection and separation, tenderness and intrusion, memory and longing. Touch is both a privilege and a necessity. It is woven into the fabric of our lives, shaping our senses of belonging and vulnerability. From the loving and healing touch of a mother to formal handshakes, it is a pivotal part of our personal and professional lives.
Touch can convey emotions without words—comfort, hesitation, desire, or fear—each carrying its own silent weight. An insistent nudge from a pet demanding love; the sacred touch in religious rituals; a tap that commands our screens and connects us to the digital world; or an embrace that consoles without words. While touch forges unbreakable bonds, it also leaves behind fleeting traces that linger in our memory. It enjoys the power to express kindness, warmth, reassurance, love, as well as violence, harm, and pain with equal intensity. Absence of touch can be just as powerful as its presence. Untouchability, rooted in social hierarchies reveals how the right to touch—and be touched—is often dictated by power, caste, class, and history. Touch transcends the physical, seeping into the emotional, social and psychological landscapes of our lives.
The 22nd edition of Hākārā invites creative, academic, narrative, and reflective contributions that delve into the myriad dimensions of touch and how it continues to shape our societies and personal lives.
Accepting Submissions for:
Fiction, dramatic narratives, biographical or autobiographical writings, memoirs, travelogues, visual narratives, visual arts, photography, film and video, performances, and creative forms of material engagement.
Submission Deadline: March 7, 2025
Publication: April 2025.
Submission Guidelines: You can read the detailed submission guidelines here.
Please use this link to send us your work.
We are not accepting email submissions.
Editor
Ashutosh Potdar
Associate Editor
Purvi Rajpuria
Editorial Support
Pallavi Singh and Srujan Inamdar